قلیاییت، اندازه گیری شیمیایی آب از توانایی آن در خنثی کردن اسیدها است. قلیاییت همچنین اندازه گیری از ظرفیت بافر آب یا توانایی آن در مقاومت در برابر تغییرات pH پس از افزودن اسیدها است. قلیایی بودن آبهای طبیعی در درجه اول به دلیل وجود نمکهای اسید ضعیف است، گرچه پایه های قوی نیز ممکن است در محیط های شدید به عنوان مثال (–OH) نقش داشته باشد.

سختی آب تقریباً به طور کامل توسط یون های کلسیم و منیزیم ایجاد می شود. سایر فلزات دو و سه ظرفیتی نیز اثر مشابهی دارند، اما معمولاً در غلظت کافی در آبهای آشامیدنی وجود ندارند تا مشکلات ایجاد کنند. سختی زیاد مانع از تشکیل چربی با صابون می شود و می تواند باعث ایجاد رسوب در سیستم های آب بخصوص دیگ های بخار، سیستم های خنک کننده و لوله کشی های آب شیرین و … شود.