بازدارنده خوردگی (ضدخوردگی)چیست؟

بازدارنده های خوردگی(Inhibitors)افزودنی هایی هستند که با ایجاد تغییر و تحول بر روی سطح فلزات، محیط و یا هر دو خوردگی را تحت کنترل در آورده، شیوه عمل آنها ایجاد تغییرات در واکنش های آندی، کاتدی و یا هر دو آنها است. بازدارنده های خوردگی بسیار زیادی با ترکیبات مختلف موجود می باشند. اکثر این مواد با آزمایشات تجربی پیدا شده و اصلاح یافته اند و بسیاری از آنها با نام های تجاری عرضه می گردند و ترکیب شیمیایی آنها مخفی نگه داشته می شود. به همین دلیل فرآیند حفاظت به این روش به طور کامل مشخص و روشن نیست. بازدارنده های خوردگی را می توان بر حسب مکانیزم و ترکیب طبقه بندی نمود.

طبقه بندی بازدارنده های خوردگی با توجه به ترکیب:

بازدارنده های خوردگی به دو دسته اصلی معدنی( Inorganic)و آلی( Organic)تقسیم می گردند. بر حسب مکانیزم عمل دو نوع مشخص بازدارنده  وجود دارد:

نوع A :که لایه یا فیلمی محافظ روی سطح فلز تشکیل داده یا نوعی واکنش با فلز انجام می دهند ( مثلا روئین کردن )

نوع B :موادی که قدرت خورندگی محیط را کم می کنند.

ضمنا بازدارنده های AB هم وجود دارند که هم می توانند با فلز واکنش انجام داده و هم قدرت خورندگی محیط را کم کنند، ولی همیشه یکی از خاصیت ها حاکم بر دیگری است. بازدارنده های نوعA بسیار متداول بوده در حالیکه بازدارنده های نوع B کمتر متداول هستند.

انواع بازدارنده های خوردگی

نوع ІA: بازدارنده هایی که سرعت خوردگی را کم می کنند ولی کاملا مانع آن نمی شوند.

نوع ІІA :بازدارنده هایی که باعث به تاخیر انداختن حمله خوردگی برای مدت زیادی می شوند. به طوری که فلز در مقابل خوردگی مصونیت موقتی پیدا می کند.

نوع ІІІA :بازدارنده های روئین کننده که لایه های روئین بر سطح فلز تشکیل می دهند. این لایه ها غالبا اکسید یا نمک های غیر محلول فلزی هستند، مانند فسفات و کرمات برای فولاد. اگر مقدار بازدارنده ای که به محلول اضافه می گردد کم باشد لایه های ناپیوسته تشکیل می گردد که ممکن است خوردگی حفره ای یا حمله تسریع شده موضعی بوجود آید.

نوع ІB :بازدارنده هایی هستند که واکنش خوردگی را آهسته می کنند. بدون آنکه کاملا مانع آن شوند. این بازدارنده ها غالبا در ضمن عمل حفاظت مصرف می شوند. مانند هیدرازین و سولفیت سدیم.

نوع ІІB :بازدارنده هایی هستند که در اثر ترکیب با موادی که باعث خوردگی در یک محیط مشخص می شوند، خوردگی را به تاخیر می اندازند.

به طور کلی بازدارنده های خوردگی نوع ІA، ІІA، ІІB ترکیبات آلی هستند و انواع ІІІA و  ІB مواد معدنی .

کاربرد بازدارنده های خوردگی

1. محلول های آبی از اسید هایی که در فرآیند های تمیز کردن فلزات بکار می روند مثل اسید شویی
2. آب های طبیعی، آب های تهیه شده برای سرد کردن در مقیاس صنعتی با PH طبیعی
3. محصولات اولیه و ثانویه از نفت و پالایش و حمل و نقل آن
4. خوردگی گازی و اتمسفری در محیط های محدود در حین حمل و نقل و انبار کردن و موارد مشابه

صنایعی همانند نفت که با H2S وCO2  در ارتباط اند. در مجاورت آب و بخصوص آب شور و دیگر ناخالصی ها مشکلات ناشی از خوردگی را دو چندان می نمایند. ممانعت کننده هایی همانند نفتنیک، آمین و دی آمین های ( RNH(CH2)n) بکار گرفته می شوند که R یک زنجیر هیدروکربوری و n = 2-10 است.

محلول های میتره ضد خوردگی

لازم به ذکر است که بازدارنده های خوردگی از نظر فلز، محیط خورنده، درجه حرارت و غلظت معمولا منحصر به فرد هستند. غلظت و نوع ممانعت کننده ای که در یک محیط خورنده بایستی استفاده شوند با آزمایش و تجربه تعیین می گردند و اینگونه اطلاعات را معمولا از تولید کننده گان آن مواد می توان دریافت نمود. در صورتی که غلظت ممانعت کننده کمتر از اندازه کافی باشد، ممکن است خوردگی تسریع شود، مخصوصا خوردگی های موضعی مثل حفره دار شدن.

لذا در صورتی که غلظت ممانعت کننده ها کمتر از اندازه کافی باشد، خسارت بیشتر از موقعی خواهد بود که ممانعت کننده اصلا بکار برده نشود. برای پرهیز از این خطر بایستی غلظت ممانعت کننده همواره بیش از مقدار مورد نیاز باشد و غلظت آن به طور متناوب تعیین گردد. موقعی که دو یا چند ممانعت کننده به یک سیستم خورنده اضافه گردند، تاثیر آنها گاهی اوقات بیشتر از تاثیر هر کدام به تنهایی است.

اگرچه در موارد بسیاری از بازدارنده های خوردگی به خوبی می توان استفاده نمود، ولی محدودیت هایی نیز برای این نوع محافظت از خوردگی وجود دارد. ممکن است اضافه کردن بازدارنده های خوردگی به سیستم بخاطر آلوده کردن محیط عملی نباشد. به علاوه بسیاری از بازدارنده های خوردگی سمی بوده و کاربرد آنها محدود به محیط هایی است که به طور مستقیم یا غیر مستقیم در تهیه مواد غذایی یا محصولات دیگری که مورد استفاده انسان قرار می گیرد، نمی باشند.