پساب صنعتی

با اعتفاد به اینکه پساب های صنعتی، باعث هزینه اضافی علاوه بر هزینه تصفیه فاضلابهای شهری می شوند، هدف اصلی باید اتخاذ تدابیری باشد که منجر به کاهش هزینه اضافی شود. برای نیل به این هدف باید تدابیر زیر مورد توجه قرار گیرد.

• کم کردن حجم فاضلاب
• کاهش غلظت آلاینده ها
• یکنواخت سازی فاضلاب
• خنثی سازی

حال به تشریح بیشتر هر یک از تدابیر فوق می پردازیم

کم کردن حجم پساب

حجم پساب صنایع را عموما می توان کاهش داد به نکات زیر توجه کنید.

نکته اول : در بسیاری از صنایع حداقل سه نوع پساب با کیفیت های تصفیه پذیری کاملا متفاوت وجود دارد که متاسفانه با هم مخلوط می شوند. یک نوع از این پساب، آب های خنک کن می باشد که به دلایل مختلف از چرخه مصرف از کارخانه خارج می شود. در این نوع پساب غلظت مواد عالی بسیار کم است بنابر این بدون هیچ گونه پیش تصفیه ایی می توان آن را دفع کرد و یا وارد شبکه فاضلاب شهری کرد. ( اگر دمای بالا نداشته باشد.) نوع دیگر پساب صنایع ، پساب حاصل از واحد های فرآیندی است که می تواند بسیار آلوده باشد. و   نوع سوم فاضلاب بهداشتی است که البته به تعداد پرسنل شاغل در آن کارخانه بستگی دارد. برای آنکه ایده ایی از دبی فاضلاب های مختلف داشته باشی کافی است که پساب یک پالایشگاه را در نظر بگیرید. اگر در هر روز حدود 500 میلیون لیتر پساب در یک پالایشگاه تولید شود به طور متوسط فقط 20 میلیون لیتر از این پساب ناشی از واحد های فرایندی است که به خاطر آلودگی زیاد حتما باید قبل از تخلیه به شبکه فاضلاب شهری ، پیش تصفیه شوند اما به خاطر عدم جدا کردن پساب مختلف ، به جای 20 میلیون لیتر عملا باید 500 میلیون لیتر پساب تخلیه شود

نکته دوم: این است که در بسیاری از صنایع می توان از پساب یک بخش در بخش دیگر استفاده کرد. اخیرا در بسیاری از صنایع آب مورد نیاز فضای سبز را از فاضلاب های تصفیه مقدماتی تامین می کنند.

نکته سوم: آن که در بسیاری از مواقع می توان با به کار گیری اصول علمی از حجم پساب تولیدی به مقدار چشمگیری کاست. مثلا در کارخانه فولاد سازی مجتمع فولاد مبارکه ؛ نیاز به شستشو ورق های فولادی با آب خالص پس از واحد اسید شویی است. اگر شتستشو ورق های فولادی به صورت مختلف الاجهت یا متقابل انجام شود.( که هم اکنون هم انجام می شود.) نسبت به شتستشو هم جهت حدود 30 درصد آب کمتر نیاز دارد.

به طور کلی با انتخاب روشهای زیر می توان حجم فاضلاب های صنعتی را کاهش داد.

کاربرد مواد خام متفاوت یا دارای کیفیت بهتر تمیزتر نگه داشتن و انجام تعمیرات پیشگیری کننده از جمله:

• بررسی نشتی لوله ها به صورت روزانه
• طراحی بهتر تجهیزات
• انتخاب فرآیندهایی که کمتر پساب تولید میکنند.
• استفاده از آب به صورت مدار بسته
• کاهش غلظت آلاینده

کاهش غلظت آلاینده به دو مفهوم می تواند مطرح شود.

اول اینکه با تغییراتی در فرآیند ، غلظت آلاینده ها را کمتر و قابل قبول تر کنیم.

دوم آنکه در بعضی از صنایع جریانهای فاضلابی داریم که به تنهایی خیلی آلوده هستند اما اگر این جریان را با جریان های کمتر آلوده مخلوط کنیم کیفیت پساب مخلوط از نظر تخلیه به شبکه فاضلاب شهری مشکلی نخواهد داشت.

یکنواخت سازی فاضلاب

در بسیاری از صنایع پساب تولید در طول شبانه روز دارای کیفیت متغیری می باشد ، متغییر بودن کیفیت کار تصفیه پساب را مشکل می سازد از این رو مطلوب تر آن خواهد بود که کیفیت پساب قبل از هرگونه تصفیه یکنواخت شود. یکنواخت سازی پساب کمک خواهد کرد که بویژه ph و BOD5 پساب تثبیت شود. در بعضی از مواقع بویزه وقتی که مشکل اصلی پساب ، قلیایی یا اسیدی بودن آن است، یکنواخت سازی پساب می تواند نقش پیش تصفیه را بازی کند اگر باعث تولید فاضلابی خنثی گردد.

خنثی سازی

یک شرط لازم برای دفع پساب به محیط زیست ، مناسب بودن PH آن است. PH  مجاز حدود 6 تا 9 می باشد. روش های مختلف دستیابی به این هدف عبارتند از :

اختلاط فاضلاب های اسید و بازی به طریقی که PH در محدوده مجاز قرار گیرد.

عبور دادن فاضلابهای اسیدی از بستری از سنگ آهنک

تنظیم PH فضلاب های اسیدی با آب آهک یا سود سوزآور که البته استفاده از سودسوزآور برای حجم های زیاد پساب کاملا غیر اقتصادی است.

تنظیم PH فاضلاب های بازی با اسید سولفوریک

برای پیش تصفیه فاضلاب های صنعتی، که بستگی به نوع پساب دارد، باید به کتاب های مرجع مراجعه کرد.