طرح واکنش اضطراری

چون تعداد کمی از افراد به هنگام وقوع بحران می توانند به خوبی و منطقی فکر کنند، بنابراین بسیار مهم است که جهت واکنش در برابر چنین شرایطی آمادگی های لازم ایجاد شود. شرایط اضطراری می تواند طبیعی و یا ساخته دست بشر باشد، از قبیل سیل، طوفان، حریق، آزاد شدن گازهای سمی، ریخت و پاش مواد شیمیایی.

فعالیتهایی که به منظور مقابله با یک حادثه یا بحران و به حداقل رساندن آثار آن و به منظور نجات جان انسان ها، کاهش صدمات جسمی یا روحی و پیشگیری از آسیب های آتی انجام می شوند را واکنش به وضعیت اضطراری می نامند و مجموعه اعمالی که ایمنی کارفرما و کارکنان را در شرایط اضطراری تضمین می نماید طرح واکنش اضطراری نامیده می شود، به عبارت دیگر این طرح شامل فرایند آمادگی، کاهش ریسک و عادی سازی وضعیت اضطراری است. در نیروگاه های صنعتی، بویلرها در مواردی در وضعیت شرایط اضطراری قرار میگیرند که در این تحقیق به بررسی آن می پردازیم.

تعریف شرایط اضطراری:

شرایط اضطراری به هرگونه آتش سوزی، انفجار، آزاد شدن گازهای سمی و خطرناک، رها شدن مایعات و مواد شیمیایی و … گویند که میتواند تأثیرات شدید بر محیط زیست گذاشته یا خطراتی را متوجه کارکنان و تأسیسات نماید.

وضعیت و درجه شرایط اضطراری:

الف) شرایط اضطراری شماره یک (زرد): ایمنی واحد تهدید نشده و هیچ گونه آسیب جدی به افراد وارد نمی گردد. این وضعیت بدون درخواست کمک از خارج از واحد توسط کارکنان واحد قابل رسیدگی است.

ب) شرایط اضطراری شماره دو (نارنجی): ممکن است نیاز به کمک از خارج باشد و این احتمال نیز هست که توجه رسانه های گروهی در محل، استان و کشور را به خود جلب کند.

ج) شرایط اضطراری شماره سه (قرمز): تأسیسات مورد تهدید جدی قرار گرفته اند و این احتمال می رود که خطر به مناطق فراتر از تأسیسات گسترش یافته و یا اینکه سبب آسیب های چندگانه افراد و یا مرگ آنها گردد.

اعلام شرایط اضطراری:

شرایط اضطراری با چهار سوت (آژیر) 15 ثانیه ای با فواصل 10 ثانیه ای اعلام می گردد.

اعلام شرایط عادی:

پایان شرایط اضطراری سوت(آژیر) به مدت زمان دو دقیقه و بصورت ممتد می باشد.

شرایط اضطراری بویلر:

گاهی ممکن است شرایطی در بویلرها ایجاد شود که جزو عوامل shut Down محسوب نشده، ولی می توانند با ایجاد مشکل در بویلر سبب فعال شدن یکی از عوامل shut Down گردند که در پی آن سیستم های اینترلاک فعال شده و بویلر را از طریق Emergency Shut Down از سرویس خارج کنند، در این شرایط اپراتور سعی می کند در زمان کوتاه قبل از فعال شدن اینترلاک ها مشکل را حل نماید و در صورت عدم موفقیت در این کار، بویلر را به صورت Normal از سرویس خارج می کند.

از این شرایط اضطراری می توان به موارد ذیل اشاره نمود:

1_ قطع شدن سوخت و آب ورودی به بویلر:

در صورت عدم کنترل دقیق سطح آب دیگ، عواقب بسیار خطرناکی ممکن خواهد بود. در صورت کاهش سطح زیاد آب و خشک شدن لوله های دیگ، امکان داغ شدن زیاد لوله ها و ترک برداشتن آنها و حتی انفجار وجود خواهد داشت. در صورتی که سطح آب بسیار بالا بیاید، امکان ورود آب به سیستم توزیع بخار و مشکلات متعاقب وجود خواهد داشت .

به همین علت در بویلرهای بخار از کنترلرهای سطح استفاده می شود که مجهز به سیستم اعلام خطر هستند تا در صورت بروز مشکل، اخطار داده و یا مشعل را به صورت کامل خاموش نمایند.

روش مدرن کنترل سطح، استفاده از میله های حسگر سطح آب درون دیگ های بخار است. در صورتیکه سطح آب بویلر کمتر از میزان قابل قبول پائین بیاید، کنترلر مربوط سیگنالی را به سمت پمپ ارسال می نماید که منجر به روشن شدن آن و تامین آب خواهد شد. و پس از رسیدن به سطح بالائی، مجددا فرمان خاموش صادر می شود. میله حسگر، سطوح مربوط به روشن و خاموش شدن پمپ و سطوح آلارم بالا و پائین را حس کرده و فرمان لازم را صادر می نماید. سیستم های دیگر جایگزین از کنترل کننده های سطح دارای شناور استفاده می نمایند.

* نحوه اطلاع از شرایط اضطراری : توسط اپراتور تخلیه سوخت، بروز اشکال و ایجاد اختلال در کارکرد نرمال تجهیزات - بازدیدهای روزانه و مشاهدات اپراتورهای بهره برداری و ایمنی.

* طرق پیشگیری از شرایط اضطراری : انجام بازدیدهای زمانبندی شده روزانه و ماهانه – بهره برداری نرمال و انجام سرویس های بموقع. چک کردن لوله های انتقال سوخت از مخزن به مشعل.

2_ قطع شدن برق مجتمع Blackout :

بروز این مشکل سبب از سرویس خارج شدن بسیاری از واحدهای مصرف کننده بخار میگردد. در نتیجه بخار تولیدی توسط بویلرها، مصرف نشده و فشار در هدر بخار بالا خواهد رفت. در صورتیکه قطعی برق محدود به زمان کوتاهی باشد، بخار تولیدی از طریق شیرهای ایمنی که بر روی آنها silencer ها نصب شده به اتمسفر تخلیه میگردد ولی در صورت طولانی شدن قطعی برق، اپراتور چاره ای جز از سرویس خارج کردن بویلر ندارد.

* نحوه اطلاع از شرایط اضطراری : توسط اپراتور های بهره برداری . واحد سیار (تریپ واحد).

* طرق پیشگیری از شرایط اضطراری : هماهنگی کامل بین دیسپاچینگ ملی و نیروگاه ها – آماده ساختن نیروگاهها با حداکثر توان تولید و جلوگیری از خروجی ها و تریپ های اضطراری واحدهای نیروگاهی کشور.

* چگونگی مهار شرایط اضطراری : آماده بکار گذاشتن تجهیزات اضطراری از قبیل دیزل ژنراتور و باطری– استارت بموقع تجهیزات لازم و استفاده از تغذیه الکتریکی کمکی – آمادگی نیروگاهها و دیسپاچینگ درمقابله باحوادث غیرمترقبه شبکه.

* تعداد پرسنل مورد نیاز برای مهار شرایط اضطراری چند نفر است؟ پرسنل بهره برداری، تعمیرات الکتریک و پرسنل ایمنی.

* مدت زمان مجاز برای مهار شرایط اضطراری چقدر است؟ در کمترین زمان ممکن حداکثر ده دقیقه

* نحوه پاکسازی محیط پس از حادثه؟ آلودگی خاصی ایجاد نمی کند.

3_ قطع آب خنک کننده:

در این شرایط، دمای تجهیزاتی مانند دمنده ها و پمپ ها بالا رفته و در عملکرد آنها مشکل بوجود خواهد آمد. در این شرایط باید بویلر از سرویس خارج گردد. گاهی نیز دبی آب خنک کننده کم شده که ممکن است اپراتور ظرفیت بویلر را پایین آورد تا از  shut downبویلر جلوگیری گردد.

* نحوه اطلاع از شرایط اضطراری : توسط اپراتور های بهره برداری .

* طرق پیشگیری از شرایط اضطراری : انجام بازدیدهای زمانبندی شده، استفاده از سیستم خاموش کننده بویلر در حالت کمبود و قطع آب.

4_ نشتی شدید:

گاهی بروز مشکلاتی چون نشتی شدید از لوله های بویلر، هدرهای بالایی و پایینی نیز جزو شرایط اضطراری محسوب می گردد. نشتی می تواند نشتی بخار، سوخت و یا وجود نشتی در تاسیسات انتقال آب باشد.

* نحوه اطلاع از شرایط اضطراری : توسط اپراتورهای بهره بهره برداری - مشاهدات و اطلاع رسانی سایر پرسنل.

* طرق پیشگیری از شرایط اضطراری : بازدیدهای مستمر از تجهیزات و تاسیسات – بهره برداری نرمال از تجهیزات و نرمال نگه داشتن لوله ها و مخازن سوخت.

* چگونگی مهار شرایط اضطراری؟ دور کردن افراد متفرقه از محل وقوع حادثه – استفاده از لوازم ایمنی و حفاظتی مناسب (مانند دستگاه آشکار ساز نشت)

* تعداد پرسنل مورد نیاز برای مهار شرایط اضطراری چند نفر است؟ پرسنل آتش نشانی و شیفت آموزش دیده اپراتورهای بویلر

* مدت زمان مجاز برای مهار شرایط اضطراری چقدر است؟ در سریعترین زمان ممکن (یک ساعت)

* سیستم آشکارساز نشت لوله های بویلر : که شامل سنسورهایی است که در بخشهای مختلف بویلر قرار دارد و ارتعاش ناشی از نشتی را به صورت سیگنال های دریافت و ثبت می کند.

5_ آتش سوزی و انفجار بویلر:

انفجار در دیگ های بخار به جهت استاندارد نبودن بدنه و تجهیزات داخلی دیگ و یا به جهت عدم سرویس لوله های داخلی دیگ و یا جمع شدن سوخت در کوره می باشد. همچنین افزایش فشار در داخل بویلر ها و ظروف تحت فشار باعث انفجار آن می شود.

یکی از عللی که باعث سوراخ شدن و نهایتا انفجار در دیگهای بخار می گردد وجود جرم گرفتگی در داخل دیگ می باشد، بر اثر مرور زمان به جهت جرم گرفتگی و عدم سرویس به موقع دیـــواره لوله ها ضخیم گردیده و به منظور رسیدن به دمای لازم سوخت و حرارت زیادتری نیاز می باشد که این دمای بالا باعث ترک خوردن املاح سفت شده، داخل دیگ گردیده و آتش به بدنه لوله ها رسیده و باعث سوراخ نمودن لوله های داخلی دیگ و در نهایت انفجار میگردد، لذا سرویس مرتب داخل دیگ، طبق دستورالعمل شرکت سازنده ضروری می باشد.

باز بودن دربها در هنگام حریق یک عامل تحریک کننده برای ادامه حریق و تشدید آن است باز شدن یک شیر اطمینان در موقع بالا رفتن درجه حرارت یک بویلر عامل پیشگیری کننده یا محدود کننده می باشد.

* نحوه اطلاع از شرایط اضطراری چگونه است : توسط سیستم اعلام حریق توسط اپراتور بهره برداری و یا نفر ایمنی.

* طرق پیشگیری از شرایط اضطراری چیست:  تست شیرهای ایمنی بویلر و اطمینان از عملکرد صحیح آن – بهره برداری نرمال از بویلر مطابق دستورالعمل های سازنده – کنترل بموقع دما و فشار طبق لاکشیت های روزانه جلوگیری از افزایش ناگهانی فشار بخار آب بویلر.

* چگونگی مهار شرایط اضطراری:  خارج نمودن واحد ها و سایر تجهیزات الکتریکی و مکانیکی از مدار – جلوگیری از ورود افراد متفرقه به محل حادثه – استفاده از تمام امکانات آتش نشانی و امدادی موجود.

* تعداد پرسنل مورد نیاز برای مهار شرایط اضطراری چند نفر است : نفرات آتش نشانی و ایمنی و بهره برداری.

* مدت زمان مجاز برای مهار شرایط اضطراری چقدر است : دو ساعت

* نحوه پاکسازی محیط پس از حادثه : جمع آوری تجهیزات آسیب دیده و ضایعات از محل – شستشوی محوطه