انواع خوردگی فلزات و معیارهای تقسیم بندی آن

انواع تقسیم بندی خوردگی

در طول سالیان متمادی، مهندسان و محققین خوردگی دریافتند که خوردگی فلزات در انواع گوناگونی که شباهت های معینی با هم دارند و به گروه های مشخصی تقسیم شده اند، رخ می دهد که بسیاری از آن ها منحصر بفرد نیستند. آشناترین دسته بندی انواع خوردگی فلزات، توسط فونتانا و گرین ارائه شده است. اساس این طبقه بندی، شکل ظاهری فلز خورده شده است.

تقسیم بندی خوردگی بر اساس شکل ظاهری (فونتانا و گرین)

در این تقسیم بندی هشت نوع خوردگی به عنوان مهم ترین انواع خوردگی فلزات ذکر شده که عبارتند از:

1. خوردگی یکنواخت
2. خوردگی شیاری
3. خوردگی گالوانیکی
4. خوردگی بین دانه ای
5. جدایش انتخابی
6. خوردگی سایشی
7. خوردگی توام با تنش
8. خسارات هیدروژنی

طبقه بندی بالا بر مبنای شکل ظاهری حمله ی عوامل خورنده به سطح فلز صورت پذیرفته است، شایان ذکر است که تعیین مرز مشخصی بین انواع خوردگی فلزات امکان پذیر نیست، زیرا تعدادی از انواع خوردگی با هم فصل مشترک دارند.

آمار وقوع مربوط به هر نوع از انواع خوردگی فلزات متفاوت بوده و اهمیت هر نوع از آن در بین سیستم ها و محیط های گوناگون متفاوت خواهد بود. از طرفی وجوه مشترک عجیبی در توزیع صدمات انواع خوردگی در صنایع مشابه وجود دارد که با مقایسه ی آن ها می توان دریافت، مشکلات خوردگی در صنایع همسان بسیار شبیه به یکدیگر می باشد.

تقسیم بندی کلاسیک خوردگی (یولیک و اوانس)

برخی از دانشمندان خوردگی مانند، یولیک و اوانس از به کار بردن یک قالب طبقه بندی شده ی خاص اجتناب نموده و فقط به صورت ساده، انواع خوردگی کلاسیک را با توجه به نوع فلز یا آلیاژ مخصوص بررسی کرده اند. یولیک انواع خوردگی فلزات را چنین بیان نموده است:

1. خوردگی دو فلزی
2. خوردگی موضعی
3. خوردگی توام با تنش
4. خوردگی میکروبی
5. خوردگی توام با خستگی
6. خوردگی سایشی
7. خوردگی ناشی از جریان
8. خوردگی اتمسفری
9. خوردگی در خاک
10. ترک ناشی از هیدروژن و ترک توام با تنش در حضور سولفور

انواع خوردگی فلزات

از میان انواع مهم خوردگی – بدون ارائه ی تقسیم بندی مشخص و گروه بندی معین – می توان به خوردگی های زیر اشاره نمود:

1. خوردگی یکنواخت
2. خوردگی دو فلزی
3. خوردگی توسط اکسیژن
4. خوردگی بین دانه ای
5. خوردگی انتخابی
6. خوردگی حبابی
7. خسارات هیدروژنی
8. خوردگی توام با تنش
9. خوردگی میکروبی

همان طور که ملاحظه می شود محققان و پژوهشگران مختلف، انواع گوناگونی از خوردگی فلزات را به عنوان ساز و کارهای مهم تر خوردگی معرفی کرده اند. بنابراین، طبقه بندی یکسانی برای انواع خوردگی فلزات توسط مولفان و پژوهشگران مختلف ارائه نگردیده و فقط به صورت ساده، انواع خوردگی معرفی شده است.

انواع خوردگی فلزات بر اساس منشا و ظاهر

کتاب مرجع خوردگی از انتشارات ASM که یکی از معتبرترین مراجع علم خوردگی است، خوردگی را بر اساس منشا و ظاهر آن ها به پنج دسته ی اصلی زیر تقسیم کرده است:

1. خوردگی یکنواخت:این نوع خوردگی شامل خوردگی اتمسفری، خوردگی دو فلزی، خوردگی ناشی از فلز مذاب و خوردگی در درجه حرارت بالاست.
2. خوردگی موضعی:شامل خوردگی فیلامنتی، خوردگی شیاری، خوردگی حفره ای و خوردگی موضعی در اثر فعالیت موجودات جاندار است.
3. خوردگی ناشی از از عوامل متالورژیکی:شامل خوردگی مرزدانه ای، جدایش انتخابی یا آلیاژ زدایی و خوردگی شیاری در فولاد کربنی است.
4. خوردگی ناشی از عوامل مکانیکی:شامل فرسایش، خوردگی اصطکاکی، خوردگی حبابی و برخورد قطرات آب، خوردگی خستگی، خوردگی توام با تنش، خسارات هیدروژنی و تردی در اثر تماس با فلز مذاب است.
5. خوردگی ناشی از عوامل محیطی:شامل خوردگی توام با تنش و ترک خوردن است. علاوه بر گروه بندی های یاد شده، برخی از دانشمندان شاخص ها و معیارهای دیگری برای تقسیم بندی انواع خوردگی مد نظر قرار داده و با نگاهی متفاوت، تقسیم بندی های متفاوتی را ارائه نموده اند. به عنوان مثال خوردگی را می توان از نظر محیطی که در آن اتفاق می افتد، به خوردگی در محیط مرطوب و خوردگی در محیط خشک تقسیم بندی کرد:

5-1 خوردگی در محیط های مرطوب:شامل خوردگی دو فلزی، خوردگی انتخابی، خوردگی حفره ای و شکافی، پیل غلظتی، خوردگی مرزدانه ای، خوردگی بین دانه ای، جدایش انتخابی، خوردگی سایشی(سرعت تلاطم و برخورد)، خوردگی حبابی و خوردگی تنشی شکافی(تمرکز تنش،خستگی، ترک برداشتن محیطی) می شود.

2-5خوردگی در محیط های خشک:شامل خوردگی در درجه حرارت بالا و اکسیداسیون در دمای بالا است. خوردگی در درجه حرارت بالا به سه دسته ی مختلف تقسیم شده است:

الف) دمای پایین (دمای کمتر از 180 درجه سانتی گراد که سبب خوردگی داغ در مسیر خروجی دیگ بخار می شود)

ب) دمای متوسط (دمای حدود 1200 درجه سانتی گراد که سبب خوردگی سوپر آلیاژهای پره توربین های گازی می شود.)

ج) دمای بالا (دمای حدود 1200 درجه سانتی گراد که سبب خوردگی سوپر آلیاژهای پره توربین های گازی می شود.)

انواع خوردگی فلزات بر پایه ی تجهیزات مورد نیاز برای ارزیابی و شناسایی خوردگی

نوع دیگری از تقسیم بندی خوردگی، تقسیم بر پایه ی تجهیزات مورد نیاز برای ارزیابی و شناسایی خوردگی است، که به چند گروه عمده ی زیر تقسیم بندی شده است:

الف) خوردگی های قابل شناسایی توسط بازرسی معمولی و با چشم غیر مسلح مانند خوردگی یکنواخت، خوردگی حفره ای و خوردگی دو فلزی.

ب) خوردگی هایی که ممکن است برای شناسایی به ابزار تکمیلی احتیاج داشته باشند.مثل خوردگی فرسایشی، خوردگی حبابی و خوردگی مرزدانه ای.

ج) خوردگی هایی که برای بازرسی احتیاج به بررسی های دقیق تر با میکروسکوپ (نوری یا الکترونی) مثل جدایش انتخابی، خوردگی توام با تنش و خوردگی خستگی.

گاهی اوقات تقسیم بندی دیگری از انواع خوردگی بر حسب مشاهدات میکروسکوپی و ماکروسکوپی ارائه می شود.

محلول ضد خوردگی میتره

شرکت آبریزان مجموعه‌ای از محصولات چند منظوره تولید می‌کند که قابلیت ضد رسوب و ضد خوردگی را همزمان دارند. این محصولات علاوه بر جلوگیری از ایجاد رسوب، باعث کنترل خوردگی سیستم‌های مدار باز و بسته (با توجه به نوع آلیاژ در آن سیستم) می‌شوند.