رسوب در دیگ های بخار

آب تغذیه دیگ بخار باید عاری از سختی باشد. گاهی به سبب کوتاهی و یا بهره برداری نادرست از دستگاه سختی گیر و یا عدم احیا به موقع رزین ها، مقداری سختی وارد آب تغذیه دیگ می شود. افزایش دمای آب در دیگ بخار حلالیت املاح آب را کاهش می دهد. آب مجاور سطوح گرم اشباع می گردد و شرایط رسوب گذاری مواد کم محلول، فراهم می شود. رسوب ایجاد شده در دیگ های بخار، عایق حرارت می باشد. اگر جداره لوله ای توسط رسوب پوشیده شود، راندمان حرارتی دیگ افت می کند. در نتیجه جذب حرارت از گازهای حاصل از احتراق کاهش می یابد، انرژی هدر می رود و تولید بخار کم می شود. به منظور جبران کاهش تولید بخار، سوخت و بار حرارتی دیگ افزایش می یابد. تحت این شرایط، لوله ها گداخته شده و مقاومت خود را از دست می دهند. به منظور جلوگیری از تغییر دمای بخار 260 C، لازم است دمای سطح حرارتی رسوب گرفته نسبت به سطح تمیز حدود 110C  افزایش یابد.

تاثیر رسوب بر سطوح حرارتی دیگ بخار

نوع رسوب و ترکیبات آن و اینکه با تغذیه آب معینی چه نوع رسوبی در دیگ بخار ایجاد خواهد شد را نمی توان پیش بینی کرد. حتی با مصرف یک نوع آب، نوع رسوب در نقاط مختلف با یکدیگر متفاوت است. در زیر ترکیب شیمیایی چند نوع رسوب نشان داده شده است. رسوبی به ضخامت 5 میلی متر مصرف سوخت را تا 8 % افزایش می دهد. تحت این شرایط برای کارخانه ای که 250000 لیتر در سال سوخت مصرف می کند، 20000 لیتر سوخت اضافی نیاز می باشد.

ترکیب شیمیایی برخی از رسوب های مشاهده شده در دیگ بخار:

• سولفات کلسیم (CaSO4)
• کربنات کلسیم (آرانگونیت) (Caco3)
• مارسنگ (سرپانتین) (3MgO.2SiO2.H2O)
• گزونوتلیت (5Caco.5SiO2.H2O)
• آنالیست (Na2O.Al2O3.4SiO2.2H2O)
• فسفات منیزیم (Mg5(PO4)3OH)
• بروسیت (Mg(OH)2)
• هماتیت (Fe2O3)
• مگنتیت (Fe3O4)
• هیدروکسی آپاتیت (CCa10(OH)2(PO4)6)
• پکتولیت (Na2O.4CaO.6SiO2.H2O)

پیشگیری از تشکیل رسوب در دیگ های بخار

به منظور کاهش و جلوگیری از تشکیل رسوب در دیگ های بخار، موارد زیر توصیه می شود:

1. هنگام بهره برداری از سختی گیر، در احیا و نگهداری آن دقت کافی به عمل آید تا از عبور آب سخت جلوگیری شود.
2. سختی باقیمانده در آب تغذیه دیگ بخار، با افزایش مواد شیمیایی مناسب (مانند فسفات ها و پراکنده کننده ها) کنترل شود. این ترکیبات در محیط قلیایی با سختی باقیمانده ترکیب شده و تولید مواد نامحلول لجن مانندی می کنند که به جداره دیگ بخار و یا لوله نمی چسبند.
3. با مدیریت به موقع و کافی، غلظت املاح داخل دیگ بخار کنترل شود.
4. مقدار تزریق مواد شیمیایی بازدارنده رسوب به آب تغذیه دیگ بخار به نحوی تنظیم شود که باقیمانده آنها در دیگ بخار در حد مطلوب باشد تا از تشکیل رسوب در دیگ جلوگیری شود .